Vriendschap, familie en therapie
Zo’n 20 jaar geleden ging ik voor het eerst zelf in therapie en na een tijdje begon ik met een opleiding lichaamsgerichte therapie. Een van de dingen die ik van die tijd heb onthouden, was dat je nooit therapie moet geven aan een vriend of familielid. Het zou de relatie kapot maken. Dit heb ik lang voor zoete koek aangenomen.
Toen ik bezig was met mijn eindscriptie voor de opleiding regressie- en reïncarnatietherapie kreeg ik de gelegenheid om het uit te proberen. Ik had proefpersonen nodig en wie boden zich aan: met name vrienden en familieleden. Ik ben gewoon aan de slag gegaan en ik ben hierbij zelden obstakels tegen gekomen. Integendeel, de sessies waren ontroerend en de band verdiepte zich zelfs. Bij een enkeling werkte het niet, maar de relatie werd hierdoor niet beschadigd. Bij mijn collega’s hoor ik verschillende ervaringen hiermee, zowel positief als negatief.
Tegenwoordig krijg ik regelmatig dit soort verzoeken. “Ik wil graag bij jou in therapie, want tussen ons is het vertrouwen er al.” Maar ook deze vrienden en familieleden hadden het idee dat het moeilijkheden kon opleveren. “Hoe doen we dat dan met onze relatie?” is altijd de vraag, want dat vertrouwen kan ook kapot gaan en dan ben je een vriendschap kwijt of een familieband is beschadigd.
Waarom zijn we hier eigenlijk zo bang voor? Wat kan er gebeuren? Een vriendschaps- of familieband is zowel sterk als kwetsbaar. Sterk vanwege de liefde die eraan ten grondslag ligt en kwetsbaar omdat je die liefde dus ook kwijt kunt raken. Degene die in therapie gaat kan afgewezen worden op zijn diepste pijn door degene van wie hij heel veel houdt. Ja, dat klinkt wel heftig. Niet doen dus? Maar wat als het wel werkt, dan word hij dus gezien, gehoord en erkend in zijn diepste pijn door iemand die hem lief is. Wat is er meer helend dan dat? Dat versterkt de verbinding, het zelfvertrouwen en het gevoel dat hij er mag zijn. Dat is waar veel therapie om draait.
Het kan wel wat ingewikkelder worden als je gaat werken met je eigen kinderen. Als we binnen de Emotieve Therapie Innerlijk Kind-werk doen, zien we de ouders als innerlijke critici, niet als de echte ouders. In plaats van door zijn ouders te worden afgewezen, wijst de volwassene nu zichzelf af in het dagelijks leven. In feite is dat hoe het kind er mocht zijn in de verbinding naar zijn ouders toe en dit zet zich nu voort in verbinding in liefde naar anderen, patronen herhalen zich. Deze innerlijke critici moeten worden aangevallen, waardoor de negatieve koppeling van liefde aan afwijzing getransformeerd wordt naar verbinding. Het lijkt dan alsof het kind de eigen ouders aanvalt. De therapeut wordt dan geconfronteerd met de innerlijke criticus die staat voor de persoon die hij zelf is en dan zouden overdracht en tegenoverdracht een factor van belang kunnen worden.
Zijn er voorwaarden aan welke voldaan moet worden voordat je een therapeutische relatie aangaat met een vriend of familielid? Ik denk het wel. Allereerst moet het voor beide personen goed voelen. Projectie en overdracht kunnen wat meer op de loer liggen. Daarnaast is het heel belangrijk dat de therapeut gewerkt heeft aan zijn eigen issues. De kans dat de therapeut voor de cliënt gaat zorgen vanwege de persoonlijke betrokkenheid is groter. Dit schaadt ‘Het Vierkant van Vertrouwen’ waar ik het in mijn eerste blog over had, want de therapeut creëert dan een overdrachtssituatie en wordt de ouder. Dit speelt ook bij andere cliënten maar kan sterker zijn bij vrienden en familieleden. Daar zit aan vast dat oordelen en afwijzing buiten de deur moeten worden gehouden. Dat geldt voor elke therapeutische relatie, maar zolang de therapeut zelf nog bang is om afgewezen te worden door deze vriend of dit familielid, kan hij er beter niet aan beginnen.
Ik maak zelf alles bespreekbaar, van mijn eigen gevoelens tot en met de financiën. Ik stem af zodat het voor beide partijen goed voelt. We maken afspraken over hoe we met de relatie omgaan. Deze afspraken zijn bij iedereen weer anders, net hoe het voelt en ze kunnen ook veranderen als het niet meer kloppend voelt.
Wat als er toch een probleem ontstaat dat niet oplosbaar lijkt door er gewoon als vrienden of familie over te praten. Ik zou dan voorstellen de kwestie deel te laten uitmaken van de therapie. De kans is groot dat er ladingen aan ten grondslag liggen. Deze ladingen kunnen bijvoorbeeld te maken hebben met hoe iemand er mag zijn in verbinding met anderen. We sporen dan de ladingen op en vermengen ze in het gevoelscentrum in de buik. De relatie gebruik ik in dit geval dus als tool. Het probleem werkt dan mee aan zijn eigen oplossing. Leuk hè!
